DOP-traject binnen de gevangenis

Dienst Ondersteuningsplan is een dienst waar mensen met een (vermoeden van) beperking tussen de 0 jaar tot 65 jaar terecht kunnen met vragen over eender welk levensdomein vb. wonen, werken, dagbesteding, hobby’s, school,…

We hebben 2 collega’s binnen DOP Limburg die samenwerken met de gevangenis. Gedetineerden met een (vermoeden van) beperking hebben evenzeer recht op een traject waarin wordt nagedacht hoe zij hun leven verder willen leiden en met welke mensen zij dit willen doen. Hieronder volgt een interview met een gedetineerde en onze collega Wendy.

Verhaal van de gedetineerde:

Hoe hebt u onze dienst leren kennen?

Ik heb jullie dienst via Ina (Moreel Consulent) leren kennen.

Hoe was het eerste contact met 1 van onze medewerkers?

Dat was meteen een respectvolle, oprechte en warme ontmoeting.

Hoe verliep/hoe verloopt het traject?

Als ik eerlijk mag zijn was ik in het begin niet zo hoopvol, toen Ina mij Dienst Ondersteuningsplan voorstelde. Dat komt door mijn 13 jaar ervaring dat ik hier al zit. Ik wil niemand verwijten want de meeste diensten van hier, proberen ons zoveel mogelijk te helpen. Maar het botst al eens bij de directie of bij de dienst PSD ( Psychosociale dienst binnen de gevangenis). In mijn geval botst het bij beide diensten. Wendy (DOP Limburg), Kristel ( Vereniging Geestelijke Gezondheidszorg), Jilke (Justitieel Welzijnswerk), Ina (Moreel Consulente), Sanne ( VDAB), de 2 dames van Traject begeleiding en mijn familie hebben veel tijd en energie gestoken in de bijeenkomsten. Ik vond het dan ook jammer dat de PSD-assistent er niet wilde bij zijn. En het plan dat we gemaakt hebben, het reclasseringsplan werd afgebroken door de PSD-assistent. De positieve kant van het verhaal is dat mijn familie nu gezien heeft waarom ik soms zo gefrustreerd ben over de werking van de PSD.

DOP werkt met een netwerk, hoe was dat voor u om uw netwerk te betrekken?

Dat is de eerste keer dat mijn netwerk ‘familie en vrienden’ betrokken worden bij mijn reclasseringsplan (= toekomstplan)!!! Dat hun stem wordt gehoord, vind ik en zij met één woord Super. We vinden ook dat deze manier van werken, de enige manier is dat zal werken.

Hebben de bijeenkomsten, het traject, iets opgeleverd?

De bijeenkomsten hebben mijn familie en vrienden hoop gegeven, dat zelfs de laatste bijeenkomst waarin het plan werd afgebroken niet heeft teniet gedaan. De oplevering van ons traject op dit moment is dat ik prachtige mensen heb ontmoet. Ik heb nu mijn reclasseringsplan in orde en op papier staan. Voor de rest is het afwachten wat de rechter zal zeggen of beslissen! Ik heb volle hart hoop dat het wel goed komt!!

Welke verwachtingen had je van dit traject? En zijn deze ingelost?

Als verwachting… wat ik eerder heb gezegd. Ik had totaal geen verwachting, want ik was zo hopeloos geworden door het systeem of naar mijn gevoel de mensen die hun verantwoordelijkheid niet nakomen of hun taken niet 100% uitvoeren. Ik heb soms zelfs het gevoel dat ze in de plaats van helpen een oplossing te vinden, de hulp zelfs tegenhouden. Maar zoals ze in de Ying-Yang theorie zeggen, “bij elke slechte situatie, is er een schoonheid verborgen”, toch? En in deze omstandigheden heb ik jullie, D.O.P. Limburg leren kennen. En ik beschouw jullie als vrienden voor het leven. Kortom… Ik heb meer dan ik verwacht had, terug gekregen met dit traject!!

– M.A.C-

Verhaal van de DOP-medewerker

Hoe komen deze aanmeldingen bij D.O.P. binnen?

Meestal komen de aanmeldingen binnen via verscheidene interne en externe diensten van de gevangenis. Bijvoorbeeld: PSD, moreel consulent, JWW, enz. Maar na 2 jaar actief te zijn in de gevangenis vinden de mannen ook zelf de weg naar D.O.P.

Hoe verloopt een DOP-traject binnen de gevangenis? Zie je verschillen/gelijkenissen met een “gewoon” traject?

De opmaak van het ondersteuningsplan verloopt hetzelfde. Bijna bij elke aanmelding krijgen we ook het persoonlijk netwerk mee rond de tafel en niet enkel hulpverlening. Praktisch verloopt alles natuurlijk iets anders. We kunnen niet even bellen naar de cliënt om iets af te spreken. Familie kan ik niet zomaar uitnodigen. Hier is toelating voor nodig, een lokaal, enz. Wanneer het ondersteuningsplan klaar is, is het ook niet zoals buiten de gevangenis dat er meteen actie kan ondernomen worden. Hier is opnieuw toelating voor nodig. Dus op het einde van het traject is het altijd afwachten of het ondersteuningsplan kan toegepast worden ja of nee.

Wat zijn de uitdagingen om te werken binnen het gevangenisregime?

De manier van contact vind ik het moeilijkste. Wanneer ik snel iets wil bespreken of aftoetsen of wanneer ik praktische informatie nodig heb, kan ik niet even bellen naar de cliënt om dit te vragen. Ik moet een lokaal regelen, de cliënt laten oproepen, meestal volgt er een gesprek los van het verkrijgen van die praktische info. Hierdoor ben je wel meer tijd kwijt dan als je dit buiten de gevangenis moet regelen.

Wat zijn successen?

Wanneer ik persoonlijk netwerk rond de tafel krijg, is dat altijd een succes. Zowel voor mij als voor de cliënt. Vaak zien ze elkaar niet allemaal samen. Enkel dat is al een grote meerwaarde binnen de trajecten. De stem van het persoonlijk netwerk in een reclasseringsplan laten horen en dat dit ook gehoord wordt door justitie vind ik een hele mooie evolutie. Een eigen netwerk kan heel goed inschatten wanneer een reclassering een haalbaar plan is of niet.

Hoe verloopt de samenwerking met jullie partners (PSD; Justitie,…)

In het begin had ik het gevoel dat het leek alsof ik zomaar wat deed, maar D.O.P. is ondertussen gekend bij de diensten. Ik merk dat de moeilijke dossiers die vastlopen en waarin het lijkt dat nog weinig mogelijk is, deze dossiers bij D.O.P. terechtkomen. Ik denk dat we dan een mooie aanvulling zijn om het eens door een andere bril te bekijken en hierin samen te werken.

Heb je het gevoel, op het einde van het traject, iets betekent te hebben voor je cliënt en diens netwerk?

Ja. Dat ik hun met een persoonlijk netwerk mag samenbrengen geeft mij veel voldoening. Dat ik diegene ben die hun mee laat nadenken over een eventueel reclasseringsplan en de dankbaarheid die daarmee gepaard gaat, zorgt ervoor dat ik deze trajecten in de gevangenis heel graag doe. Hiernaast is het contact met de cliënt ook heel anders als buiten de gevangenis. Menselijkheid teruggeven aan gedetineerden verandert heel veel in iemands leven. Niet enkel feiten zien, maar ook de persoon voor je, hiermee in gesprek gaan, die persoon terug een stem geven en het gevoel geven dat hij ook nog waarde heeft in onze maatschappij vind ik een heel belangrijke taak in de gevangenis.

- Wendy -